ОУВС-гийн төсөл хөтөлбөрийн төсөлд мөнгөний хатуу бодлого барих даалгавар иржээ

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг өнөөдөр /2017.02.22/ өргөтгөсөн хуралдаан хийлээ. Хуралдаанд УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн гишүүд болон орон тооны бус зөвлөхүүд оролцов.

Өргөтгөсөн хуралдаанаар ОУВС-гийн хөтөлбөр, Авлигатай тэмцэх газраас өчигдөр УИХ-ын гишүүн асан Н.Батбаяр, Б.Гарамгайбаатар нарыг баривчилсантай холбоотой асуудлыг хэлэлцлээ.

Энэ талаар УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат, дэд дарга Б.Пүрэвдорж, Ажлын албаны дарга Д.Золжаргал нар сэтгүүлчдэд мэдээлэл өглөө.

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат “ОУВС-гаас хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн талаар Сангийн яамнаас бид гурван өдрийн өмнө мэдээлэл ирүүлэхийг шаардсан ч өгөөгүй. Бүлэгт улс орны хөгжилтэй холбоотой асуудлаар байр сууриа илэрхийлэх боломжийг олгох ёстой. Харамсалтай нь бидэнд өнөөдөр мэдээлэл хомс урьдчилсан нөхцөл байдлыг ярилцаж хэлэлцлээ.

Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэнгийн мэдээлснээр Хүн амын орлогын албан татвар, Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хувь хэмжээг нэмэх асуудлыг хөтөлбөрт нэмж оруулсан нь эдийн засгийн тэлсэн нөхцөлд байж боломгүй зүйл гэж үзлээ. Төсвийн зарлагыг танах талд анхаараагүй. Мөн баялаг бүтээгчдийнхээ татварыг нэмсэн нь анхаарал татаж байна.

ОУВС Монголын нөхцөл байдлыг дутуу үнэлсэн тал анзаарагдаж байна. Ард түмний амьжиргааг царцаах бодлого явуулж байна.

Өнөөдөр эрх баригчид Ардчилсан намын бодлогын алдааг засч байна гэдэг. Үүнтэй байр суурь нэгдэхгүй. Бидний харж байгаагаар бодлогын алдаа биш бодлогын зөрүү байна.

2012-2016 онд Ардчилсан нам Засгийн эрхийг барьж байхдаа гадаадын хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр эдийн засгийн хүндрэлээс гарах гол концепци барьсан. Эдийн засаг дахь уул уурхай, түүхий эдийн үнэ 2-3 дахин унасан нөхцөлд 1.5 тэрбум ам.долларын Чингис бондоор Монголын нийгэм, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангахыг зорьж, ажлын байр, цалингийн хэрэглээний үнэлэмжийг бууруулахгүй байхад анхаарч ажилласан. Ипотекийн зээлээр дамжуулан иргэдээ орон сууцжуулахын зэрэгцээ ажлын байр бий болгож үр дүнтэй ажилласан гэж үздэг.

ОУВС-гийн төсөл хөтөлбөрийн төсөлд мөнгөний хатуу бодлого барих даалгавар ирж байна.

Ардчилсан намыг Засаг барьж байх үед тэтгэврийн насыг бага хэмжээгээр нэмэгдүүлэх асуудал ярихад МАН-ынхан маш их эсэргүүцэж байсан. Гэтэл одоо хэрэгжих хөтөлбөрт тэтгэврийн насыг өсгөх асуудал туссан нь МАН-ын үйлдэл өнөөдөр 180 градус эргэж байна. ОУВС-гийн энэ нөхцөл байдлаар явбал 2016 оны МАН-ын амлалт биелэх боломжгүй байна. Тийм учраас эрх баригчид үүн дээр анхаарах байх гэж найдаж байна.

2012-2016 онд Ардчилсан нам 1.5 тэрбум ам.долларын зээл авсан. Харин өнөөдрийн ОУВС-гийн хөтөлбөрөөр 5 тэрбум ам.долларын зээлжих эрх нээгдэж байна. Илүү гарч байгаа 4 тэрбум ам.долларыг юунд зарцуулахаа олон нийтэд нээлттэй болгох шаардлагатай. Бидний 1.5 тэрбум ам.доллараар хийсэн ажил олонд нээлттэй байгаа.

Ардчилсан нам засаг барьж байхдаа улсын төсвийг 6-7.6 их наядаар барьж болж байсан. Өнөөдөр МАН засаг барьж байх үед улсын төсөв бараг 9 их наядад хүрч, өслөө. Тиймээс зардлаа танах бүрэн бололцоотой.

Хөгжлийн банктай холбоотой асуудлаар Ардчилсан нам удаа дараа байр сууриа илэрхийсэн. Хөгжлийн банкны зээл бүгд эзэн холбогдогчтой, эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй. Үндсэндээ ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлд зарцуулсан.

Үүнд ялгавартай, улстөржсөн байдлаар хандаж байгааг бид буруу гэж үзэж байна. Улс төрийн зорилготой үйл ажиллагаа болгож байгаад харамсаж байна. Нөхрөө ямар нэг байдлаар хулгайлж, хумсалж, идсэн уусан гэж бодохгүй байна. Баривчилгаа хийхдээ ар гэрт нь хэлээгүй, өмгөөлөгчийг нь гарсан хойно гэнэтийн баривчилгаа хийсэн. Ардчилсан нам гишүүдээ хамгаалах үүрэгтэй. Хүний эрх ноцтой зөрчигдлөө. Хоёр гишүүн оргон зайлах оролдлого хийгээгүй. Дуудсан цагт нь очиж мэдүүлэг өгсөн. Гэтэл энэ хүмүүсийг байцаалт авах нэрийн дор яагаад гэнэтхэн баривчлав гэдэг нь хүний эрхтэй холбоотой асуудал. Ямар ч тогтоол шийдвэр байхгүй. Эдийн засгийн үйл явцыг улс төрийн үйлдэл болгохыг хүлээн зөвшөөрч болохгүй. Хөгжлийн банкны асуудлаар шалгах бол МАН-ын гишүүдийг ч ижил шалгах ёстой.

Ардчиллын үнэ цэнийг нухчин дарах бодлого дэндүү хүчтэй явагдаж байна. Энэ нь эргээд 26 жилийн өмнө байсан хуучин бодлого руу явуулж байгаа юм. ОУВС-гийн эерэг сөрөг мэдээлэл олон нийтийг талцуулж байна.

Улстөрчдийг баривчилж байгаа баривчилгаа МАН-ын, М.Энхболдын сонгуулийн сурталчилгаа өнөөдрөөс эхэлж байна уу гэж харж байна. Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сурталчилгаа сөрөг хүчний гишүүдийн баривчилгаанаас эхэлж байна. Энэ бол байж болшгүй зүйл.

Б.Пүрэвдорж: ОУВС эдийн засагт тус болох биш илүү боомилсон, хөгжлийг удаашруулсан хөтөлбөр санал болгож байна.

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дэд дарга Б.Пүрэвдорж: ОУВС хэлэлцээр хийдэггүй, болзол тулгадаг. Хэрвээ хэлэлцээр хийдэг байсан бол өнөөдөр хамгийн муу хувилбарыг авахгүй, ядаж “Стэнд бай” авах байсан.

Эдийн засагт хүндрэлтэй үед эдийн засагт тодорхой хөрөнгө оруулах ёсой, гэтэл танах болсон нь буруу. Зардлыг танах тал дээр ямарваа нэг арга хэмжээ аваагүй байгаа. Төрийн албан хаагчдыг танавал 8 тэрбум орчим төгрөг танах боломжтой. Төрийн байгууллагуудын зардлыг таван хувиар танахад 450 тэрбумын зардал хэмнэгдэнэ. Зөвхөн энэ хоёрыг танахад л 440 саяын хэмнэлт гаргачих боломжтой. ОУВС эдийн засагт тус болох биш илүү боомилсон, хөгжлийг удаашруулсан хөтөлбөр санал болгож байна.

УИХ-ын ээлжит бус чуулган зарлаж, 2017 оны төсөв хэлэлцэх байх, энэ үед төсвийн зардлыг танах, төрийн албан хаагчийг багасгах тал дээр бүлэг саналаа тавиад явна.

Бүлгийн мэдээллийн үеэр сэтгүүлчдийн асуултад хариулт өглөө.

ОУВС-гийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхгүйгээр эдийн засгийн хүндрэлээс гарах өөр ямар гарц байсан гэж үзэж байна вэ?

Д.Эрдэнэбат:

        -Бид ОУВС-гийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг орчуулахад түүхий эдийн үнэ огцом буурч, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт задран унасан нь Монголын эдийн засагт хүнд цохилт болсон гэж тодорхойлсон байна. Энэ  тодорхойлолтыг зөв гэж үзэж байгаа. Монгол Улсын эдийн засаг дан ганц уул уурхайгаас хамааралтай. Өнгөрсөн жилүүдэд түүхий эдийн үнэ уналттай байсан бол өнөөдөр түүхий эдийн үнэ өссөн. Зэсийн үнэ нэг тонн нь 4000 ам.доллар байсан нь 6000 ам.доллар, нүүрсний үнэ 30 ам.доллар байсан нь 110 ам.доллар болсон. Үнэ өсч, борлуулалт нэмэгдэж байгаа үед төсвийн зөв зохицуулалт хийх юм бол энэ хүндрэлээс гарах боломж бий. Ганц юм зовоож байгаа нь өмнө нь авсан евро бондын 580 сая ам.долларын зээлийг төлөх хугацаа тулсан учраас үүнийгээ яах вэ гэдэг дээр тулгамдсан. Харамсалтай нь, манай эрх баригчид Засаг авсныхаа маргаашнаас эдийн засгийн үнэлэмжээ буулгах, эдийн засгийн үл итгэлцлийг бий болгох ойлголт төрүүлсэн учраас олон улсад гадаадын хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг алдсан.

Б.Пүрэвдорж:

        -ОУВС-аас манайд 5 тэрбум ам.долларын зээлийн шугам нээсэн гэдэг нь  орж ирэх мөнгийг төслийн болон төсвийн зориулалтаар зарцуулна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, төсвийн цоорхойг нөхөх юм. Гаднаас зээл авч  байгаа бол  хөгжлийн хөрөнгө оруулалтад зарцуулагдах ёстой. Уг нь  заавал ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдахгүйгээр хөгжих боломжтой. Энэ жилийн хувьд нэг ч төгрөгийн шинэ бүтээн байгууллалт хийхгүй байхаар төсвөө баталсан. Хоёр жил ингээд явчихад эдийн засаг сайжирна. Өнгөрсөн жил татварын орлого нэмэгдсэн. Эдийн засгийн ил тод байдлын хуулийн хүрээнд 37 их наядын хөрөнгө ил болсон. Үүний татвар хуримтлагдаж байгаа. Татварын буцаан олголттой холбоотойгоор орлого нэмэгдэж байгаа.

Хөгжлийн банкны асуудлаар танай намын ямар ямар хүмүүсийг шалгаж байгаа вэ?

Д.Эрдэнэбат:

        -Чингис бондтой холбоотой асуудлаар манай намын хэд хэдэн хүмүүсийг шалгаж байгаа нь ойлгомжтой байгаа. Манай намын гишүүн, Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягт ч асуудал үүсгэж болзошгүй байгаа.

Н.Батбаяр, Б.Гарамгайбаатар нарт зохион байгуулалттай асуудал үүсгэсэн. 440 сая төгрөгийн ажлын гэрээ хийсэн байхад гэнэт 1.5 тэрбум авсан болгож харагдуулах ажил хийгээд байна. Бид үүнийг хэлмэгдүүлэх гэж хэлээд байгаа.

Ардчилсан намын засгийн үед авсан бондын зарцуулалт эдийн засагт үр өгөөжөө өгсөн үү?

Д.Эрдэнэбат:

        -Өнгөрсөн дөрвөн жилийн бондын зарцуулалт үр өгөөжөө өгсөн юм шүү. Бид асар хүнд эдийн засагт ажилласан ч бүтээн байгуулалт хийж, ажлын байраа хадгалсан. Хүнийг хийсэн зүйлийнх нь төлөө яллаж болохгүй.

     -440 саяын ажил 1.8 тэрбум болсон асуудлыг Ардчилсан нам Засгийн эрхийг барьж байхдаа өөрсдөө шалгаад тогтоочихож болоогүй юм уу. Тэгсэн бол өнөөдөр ийм асуудал үүсэхгүй байсан юм биш үү. ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдах бол найман төрлийн татвар нэмнэ. Татвар нэмэх хүрээнд орлого нэмэгдэх боломж байгаа юм уу?

Д.Эрдэнэбат:

        -Хөгжлийн банкны шалгалт үнэнд нийцэхгүй байгаа. Яагаад гэвэл Хөгжлийн банкны зээлээр олгогдсон бүх ажлууд хийгдэж дууссан. Автозам, гудамж төслүүд гэх мэтчилэн. Хүнийг юм хийснийх нь төлөө үндэслэлгүйгээр яллаж болохгүй. Бидэнд гэрээ нь байна.