Б.БАТЦЭЦЭГ: ОРОС ОРОН БОЛ БИДНИЙ ХҮНДЭЛЖ ЯВДАГ МӨНХИЙН ХӨРШ
- schedule 2021 оны 7 сарын 23
- chat_bubble 0
Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг ОХУ-ын “Российская газета” сонинд ярилцлага өгсөн байна.
-Харилцааны 100 жилийн хугацаанд хоёр тал хамтын ажиллагааны ямар туршлага хуримтлуулсан бэ?
-Б.Батцэцэг: Манай хоёр ард түмэн олон зууны туршид хил залган оршиж, ойр дотно хэлхээ холбоотой явж ирсэн. Олон улсын эрх зүйн дагуу бие биеийн тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хүлээн зөвшөөрч, дипломат харилцаа тогтоон, эрх тэгш, харилцан ашигтай байдлаар хамтран ажиллаж ирсэн нь өнгөрсөн 100 жилийн онцлог юм. Нэг зуун гэдэг аливаа хоёр улсын харилцааны хувьд багагүй хугацаа. Бидний харилцаа ч олон улсын харилцааны өрнөл, хувьслаас шалтгаалсан олон том сорилтыг даван туулж, хоёр ард түмний найрамдал, нөхөрлөл улам бүр бэхжиж, залуу хойч үедээ өвлүүлэн ирснийг тэмдэглэхэд таатай байна.
Халхын голын байлдаан, Дэлхийн хоёрдугаар дайны хамтын ялалт нь мөнхөд дурсан санаж байх Та бидний баатарлаг, бахдам түүх билээ. Зөвлөлт засгийн дэмжлэгээр тусгаар тогтнолоо сэргээн тогтоогоод байсан манай улсын хувьд нийгэм, эдийн засгаа хөгжүүлэхэд Оросын ард түмэн онцгой үүрэг гүйцэтгэснийг манай ард түмэн мартахгүй. Зуун жилийн туршид манай олон мянган шилдэг боловсон хүчин хуучин ЗХУ-д бэлтгэгдсэн байдаг.
Социалист тогтолцоо задран унасны дараагаар нийгмийн цоо шинэ тогтолцоонд шилжих шилжилтийн амаргүй жилүүдэд хоёр улсын харилцааны хүрээ бага зэрэг хумигдсан ч талуудын хүч чармайлтаар богино хугацаанд сэргэж, тогтвортой хөгжлийн хэмнэлдээ орсон билээ. Эдүгээ манай хоёр улсын харилцаа Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн түвшинд хүрч, бие биеийн хөгжил, дэвшилд чухал хувь нэмэр оруулсаар байна.
-Ойг тэмдэглэх хүрээнд ямар айлчлал, арга хэмжээ хийхээр төлөвлөж байгаа вэ?
- Бид дипломат харилцаа тогтоосны түүхт 100 жилийн ойг 2021 оны туршид ёслол төгөлдөр хамтран тэмдэглэн өнгөрүүлэхэ томоохон төлөвлөгөөг орос анд нөхөдтэйгээ тохиролцон, улс төр, худалдаа, эдийн засаг, боловсрол, соёл, батлан хамгаалах зэрэг нийгмийн харилцааны бүхий л салбарт төрөл бүрийн арга хэмжээ зохион байгуулж байна. Дэлхий дахинаа тархаад байгаа Ковид-19 халдварын тархалт төлөвлөгөөний хэрэгжилтэд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлөлж буй хэдий ч зарим арга хэмжээг цахим байдлаар зохион байгуулах зэргээр уян хатан хандаж байна. Оны хоёрдугаар хагаст нөхцөл байдал сайжирна гэсэн хүлээлттэй байгаа бөгөөд орос анд найзуутайгаа биечлэн уулзаж, олон арга хэмжээг хамтран тэмдэглэнэ гэдэгт итгэлтэй байна.
Монгол-Зөвлөлтийн хамтарсан сансрын нислэгийн 40 жилийн ой энэ 3 дугаар сарын 22-ны өдөр болсныг онцлон дурдахыг хүсэж байна. Энэхүү ойд зориулан үзэсгэлэн зохион байгуулж, түүхэн баримтууд, сансрын нислэгтэй холбоотой сонирхолтой эд зүйлс, тэр үеийг харуулсан фото зургуудыг олон нийтэд дэлгэсэн нь хүүхэд залуучуудын танин мэдэхүйд чухал үйл явдал болсон гэж үзэж байна. Түүхэн үйл явдлын гол баатрууд болох сансрын нисэгч Ж.Гүррагчаа, А.Джанибеков нар Улаанбаатар хотын хүндэт иргэн болж, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины зарлигаар Ж.Гүррагчааг “Александр Невский”-н одонгоор шагнасан сайхан үйл явдал боллоо.
Ер нь Монгол, Оросын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 100 жилийн ойг тэмдэглэх хүрээнд харилцан айлчлал хэрэгжүүлж, эрдэм шинжилгээний хурал, үзэсгэлэн, концерт, соёл урлагийн наадам зэрэг олон арга хэмжээг зохион байгуулж, хэвлэл мэдээллээр өргөнөөр сурталчлахад ихээхэн анхаарал хандуулж ажиллана. Цар тахлын нөхцөл байдлыг харгалзан энэ оны сүүлчээр айлчлал, арга хэмжээнүүд зохион байгуулахаар холбогдох газрууд ажиллаж байна.
-Орос, Монголын харилцаа шинэ арван жилүүдэд ямар байх бол гэж Та төсөөлж байна вэ?
- ОХУ, БНХАУ нь бидний мөнхийн хөршүүд. Монголчууд бид нүүдэлчин ард түмэн, тиймдээ ч хөршүүддээ ихээхэн ач холбогдол өгч, хүндэтгэн харилцдаг уламжлалтай. Сайн хөршийн найрсаг харилцаа, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг тогтвортой хөгжүүлэх нь манай улсын гадаад бодлогын тэргүүлэх чиглэл байдаг. Бид энэ бодлогоо цаашид ч тууштай баримтална.
Монгол, Оросын харилцааны түвшин 2019 онд нэг шат ахиж, Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн түвшинд хүрсэн. ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины Монгол Улсад 2019 оны 9 дүгээр сард хийсэн албан ёсны айлчлалын үеэр “Найрсаг харилцаа, иж бүрэн стратегийн түншлэлийн тухай Монгол, ОХУ-ын хоорондын гэрээ”-г хугацаагүйгээр байгуулж, 2020 онд хоёр улсын парламент соёрхон баталсан нь хоёр улсын харилцаа, хамтын ажиллагаа цаашид ч тогтвортой өргөжин хөгжих улс төр, эрх зүйн баталгаа болсон. Үүний зэрэгцээ хоёр ард түмний харилцан ойлголцол гүнзгий, бие биеийн талаарх нааштай, нөхөрсөг хандлага бат бөх байдаг нь хамтын ажиллагаа өргөжих нийгмийн үндэс суурийг бүрдүүлж ирсэн.
Тиймээс бидний сайн хөршийн уламжлалт харилцаа, хамтын ажиллагаа цаашид ч улам гүнзгийрэн, олон салбарт шинэ ахиц, тодорхой төслөөр баяжин идэвхтэй хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байна.
-Гурван орны Ерөнхийлөгчид Монгол-Орос-Хятадын эдийн засгийн коридорын төслийг дэмжсэн үеэс хойш 5 жил өнгөрч, энэ онд бас нэг бэсрэг ой тохиож байна. Төслийн явц ямар хэмжээнд байна вэ?
-Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын 2016 онд зохион байгуулсан гурав дахь удаагийн уулзалтынхаа үеэр “Монгол-Орос-Хятадын эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр”-т гарын үсэг зурсан. Хөтөлбөрт 32 томоохон төсөл багтсан байдаг. Өнгөрсөн хугацаанд гурван тал хөтөлбөрт тусгагдсан төслүүдийн хэрэгжилтийг урагшлуулах чиглэлээр бүх түвшинд ярилцаж, хамтран ажиллаж байна. Хамтарсан ажлын хэсгийг гурван улсын холбогдох яамдын дэд сайд нарын түвшинд байгуулсны зэрэгцээ ажлын түвшний уулзалтуудыг тогтмол зохион байгуулж ирлээ.
“Эдийн засгийн коридор”-ын хүрээнд нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэх төслүүдийн нэг гэж үздэг төмөр замын төв шугамыг шинэчлэх, ТЭЗҮ-ийг боловсруулах ажлыг эхлүүлэх тухай “Хамтарсан мэдэгдэл” болон “Ажлын төлөвлөгөө”-г талууд тохиролцож, гурван улсын төрийн тэргүүн нарын ээлжит уулзалтын үеэр гарын үсэг зурахад бэлэн болгоод байна.
“Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр”-т дэд бүтэц, эрчим хүчний томоохон төслүүдийн зэрэгцээ шинжлэх ухаан, боловсрол, хөдөө аж ахуй, боловсруулах үйлдвэр, аялал жуулчлал гэсэн бусад салбарын төслүүд багтдаг бөгөөд эдгээр төслүүдийн хэрэгжилтийг хангах чиглэлээр гурван талаараа анхааран ажиллаж байна.
-“Сибирийн хүч-2” төслийн үргэлжлэл болох “Союз Восток” хийн хоолойн төслийн ажил ямар явцтай байна? Монголын хэрэглэгчид энэ хоолойгоос хий авах уу, эсхүл энэ нь зөвхөн дамжин өнгөрөх төсөл үү?
-Сүүлийн үед идэвхтэй урагшилж буй том төсөл бол ОХУ-аас БНХАУ руу Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан хийн хоолой барих төсөл юм. Монгол Улсын газар нутаг дээгүүр барих хий дамжуулах хоолойн техник, эдийн засгийн үндэслэлийг судлах зорилгоор ОХУ-ын “Газпром” компани манай улсад “Газопровод Союз Восток” компанийг байгуулж, энэ онд багтаан ТЭЗҮ-г эцэслэн боловсруулахаар ажиллаж байна. Төслийн анхан шатын судалгааны дүн нааштай гарсанд бид баяртай байна.
ОХУ-ын “Газпром” НХН-ийн төлөөлөгчид Монгол Улсад 3 дугаар сард ирж, ТЭЗҮ боловсруулах ажлын хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг баталж, хийн хоолой баригдах маршруттай танилцаад явсан. Төслийн ажил цар тахлын амаргүй байдалд ч алхам алхамаар урагшилж байна.
Энэ хоолойгоор дамжих байгалийн хийнээс Монгол руу авч хэрэглэх эсэхийг одоо ярих нь арай эрт байна. Эхний ээлжинд холбогдох бүх судагааг хийж байж цаашид хэрхэх талаар тухайн цаг үед ярих нь зүйтэй.
-Дамжин өнгөрөх тээвэр бол хоёр талын хамтын ажиллагааны хөдөлгүүр гэж үздэг. Гэвч Монгол Улсад усан цахилгаан станц эсвэл цөмийн станц барих төлөвлөгөө гэх мэт эрчим хүчний хямд эх үүсвэрийн хэрэгцээ өсөн нэмэгдэх байдал сүүлийн 10 жилийн туршид байсаар байна. Энэ чиглэлээр Оростой харилцан ажиллах ямар төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?
-Манай улсын өсөн хөгжиж буй эдийн засагт эрчим хүчний хэрэглээ, шаардлага ч нэмэгдэж байгаа. Энэхүү асуудлыг бид олон хэлбэрээр шийдвэрлэж байна. Оросын компаниудтай хамтран одоо байгаа дулааны цахилгааны станцуудын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, шинэчлэх төслийг хэрэгжүүлж байгаа. Мөн шинээр дулааны цахилгаан станц барих, сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах замаар эрчим хүчний асуудлыг шийдвэрлэх бодлогыг хэрэгжүүлж байна.
Энэхүү бодлогын хүрээнд усан уахилгаан станц барих төслийг хэрэгжүүлэх байсан боловч оросын талын байр сууриас шалтгаалан зогсонги байдалд ороод байгаа. Усан цахилгаан станц барихын оронд Оросоос цахилгаан эрчим хүчийг худалдаж авах саналыг бидэнд тавьсан. Яг үнэндээ манай улсад эрчим хүчний тохируулах хүчин чадал хэрэгтэй байгаа юм. Энэ үүргийг усан цахилгаан станц хэрэгжүүлэх боломжтой. Тиймээс бид оросын талд энэ чиглэлээр хамтран ажиллах саналыг тавьж байгаа. Усан цахилгаан станцын төслийг хэрэгжүүлэхэд оросын талын дэмжлэг, харилцан ойлголцол нэн чухал. Цаашид энэ чиглэлд хамтран ажиллах боломж бүрдэнэ гэж найдаж байна.
-Монгол Улсын төмөр замын дэд бүтэц, Улаанбаатар төмөр замын ашиглалт, хөгжилд Орос орон өнөөдөр ямар үүрэг гүйцэтгэж байна вэ?
- Монгол Улс нь өнөөдрийн байдлаар ОХУ, БНХАУ-ыг холбосон 1110 км орчим төмөр замаар дамжин өнгөрөх, экспорт, импорт, дотоодын ачаа тээврийг гүйцэтгэж байна. Цаашид Монгол Улсын дотоодын төмөр замын сүлжээний уртыг нэмэгдүүлэх, ачаа тээврийн хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилгоор хэд хэдэн шинэ төмөр замыг барих төслийг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.
Тухайлбал, манай томоохон нүүрсний орд Тавантолгойгоос БНХАУ-тай шууд холбогдох төмөр замын төслийн ажил амжилттай үргэлжилж 2022 онд ашиглалтад орохоор байгаа бол Тавантолгой ордыг төмөр замын төв шугамтай холбох хэвтээ төмөр замыг 2021 онд ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна.
Ийнхүү төрийн болон хувийн хэвшлийн оролцоотой шинэ төмөр замууд бий болохын хэрээр Монгол-Оросын хувь нийлүүлсэн “Улаанбаатар төмөр зам” нийгэмлэгийг шинэчлэх, хөгжүүлэх асуудал зайлшгүй тулгарч байна. БНМАУ, ЗСБНХУ-ын Засгийн газар хооронд 1949 онд байгуулагдсан хэлэлцээрийн дагуу тус нийгэмлэгийн техникийн шинэчлэл хийх, төмөр замын тээврийн аюулүй байдлыг хангах, бүтэц зохион байгуулалтын хувьд орчин үеийн хөгжилтэй хөл нийлүүлэхэд шаардлагатай олон асуудлууд бий. Мэдээж энэ бүх асуудлуудыг тус нийгэмлэгийн 50 хувийн хувьцааг эзэмшигч оросын талтай харилцан тохиролцож хэрэгжүүлнэ.
-Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний цэргийн техник, зэвсэглэлийн ихэнх нь ЗХУ, ОХУ-д үйлдвэрлэгдсэн байдаг. Цэргийнхэн энэ талаар юу ярьцгаадаг вэ? Цэрэг-техникийн хамтын ажиллагааны салбарт шинэ гэрээ байгуулах төлөвлөгөө байгаа юу?
- Манай улсад орчин цагийн Зэвсэгт хүчин үүсэн байгуулагдсаны 100 жилийн ойг энэ онд тэмдэглэн өнгөрүүлж байна. Зэвсэгт хүчний 100 жилийн түүх нь Монгол, Оросын хамтын ажиллагаатай салшгүй холбоотой. Таны хэлсэнчлэн Монгол Улсын Зэвсэгт хүчинд ашиглагдаж байгаа ихэнх зэвсэглэл, техник нь ЗХУ, ОХУ-д үйлдвэрлэгдсэн бөгөөд тэрхүү зэвсэглэл, техникийг мэргэжлийн түвшинд эзэмшүүлэхийн тулд ОХУ-ын цэргийн академи, их, дээд сургуулиудад шаардлагатай боловсон хүчнээ бэлтгэж ирсэн.
Оросын зэвсэглэл, цэргийн техникийн чанарыг дэлхий дахин өндрөөр үнэлдэг.
ОХУ-тай Цэрэг-техникийн хамтын ажиллагааны тухай Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр, Цэргийн хамтын ажиллагааны тухай БХЯ хоорондын хэлэлцээрийг тус тус байгуулсан. Монгол Улсад цэрэг-техникийн буцалтгүй тусламж үзүүлэх тухай Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийг 2004 онд байгуулсан нь манай Зэвсэгт хүчний хөгжилд чухал ач холбогдолтой баримт бичиг болсон.
-Манай орнуудын худалдааны эргэлт хүрч болох түвшиндээ хүрэхгүй байна гэж олон хүн хэлдэг (2020 онд хоёр орны худалдааны хэмжээ 1,4 тэрбум ам.долларт хүрсэн), цар тахал бас нэмэрлчихлээ. Энэ онд Монгол Улсын Худалдааны төлөөлөгчийн газрыг Владивосток хотод нээнэ. Энэ үйл явдал хоёр орны худалдаанд яаж нөлөөлөх бол?
-Хоёр орны худалдааны эргэлт буурсан үзүүлэлттэй байгаа нь дэлхий нийтийг хамарсан цар тахал, түүнээс улбаатай худалдаа, эдийн засгийн сөрөг үр дагавартай мөн холбоотой. ОХУ-тай хийж буй худалдааны хэмжээг цаашид дорвитой нэмэгдүүлэх, худалдааны алдагдлыг бууруулах чиглэлээр шат дараатай бодлого хэрэгжүүлэх шаардлага бий.
Энэ хүрээнд ОХУ-д нийлүүлж буй бараа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний төрлийг өргөтгөх, төрөлжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг татах, хувийн хэвшлийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх нь зүйтэй юм. Энэ ажиллагаанд чухал үүрэг гүйцэтгэх Худалдааны төлөөлөгчийн газрыг Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа ЭСЯ-ыг түшиглэн Москва хотноо байгуулан ажиллаж байгаа бөгөөд төлөөлөгчийн газрын салбарыг ОХУ-ын Алс Дорнодын бүс нутгийн зангилаа хот, тус улсыг Ази, Номхон далайн бүс нутагтай холбох гүүр болсон Владивосток хотноо байгуулахаар шийдвэрлэсэн. Энэ нь цаашид манай хоёр орны худалдааг идэвхжүүлэхэд зохих нөлөө үзүүлнэ гэж үзэж байна.
-Монгол Улс Евразийн эдийн засгийн холбоотой чөлөөт худалдаа хөгжүүлэх замаар Азид илүү идэвхтэй үүрэг гүйцэтгэхийг эрмэлзэж байна. Энэ талын яриа хэлэлцээ ямар явцтай байна вэ?
-Батмөнхийн Батцэцэг: Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбооны хооронд худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх үүднээс Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хооронд чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах Хамтарсан ажлын хэсгийг байгуулан, үр бүтээлтэй хамтран ажиллаж байгаа билээ. Хамтарсан судалгааны ажил ажлын төлөвлөгөөний дагуу явагдаж байгаа бөгөөд энэ ондоо багтаагаад судалгааны ажлын үр дүн гарах төлөвтэй байна. Цаашид бид хэрхэх нь энэхүү үр дүнгээс шалтгаалах бөгөөд судалгаагаар нааштай дүгнэлт гарах болов уу гэсэн хүлээлттэй байгаа.
-Цар тахлын үед хоёр талын харилцаа хэрхэн илэрч байв? Аюулт өвчинтэй тэмцэхэд ямар нийтлэг хүчин чармайлт гаргав? Танай орон «Спутник V» вакциныг дотооддоо бүртгэсэн. «Спутник V»-ийн талаар Та юу хэлэх вэ?
-Ковид 19-ийн халдварын тархалт хамтын ажиллагаанд тодорхой хэмжээнд нөлөөлж буй ч гэсэн бид харилцааны идэвхтэй хандлагыг аль болох хадгалахыг зорьж, шинэлэг арга хэлбэрээр хамтран ажиллаж байна. Тухайлбал, өнгөрсөн жил гаруйн хугацаанд Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайдын ОХУ-д хийсэн айлчлалыг 2 удаа зохион байгууллаа. Манай хоёр улсын хамтын ажиллагааны чухал механизм болох худалдаа, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, техникийн хамтын ажиллагааны Засгийн газар хоорондын комиссын Үндэсний хэсгүүдийн дарга нарын уулзалтыг энэ оны 3 дугаар сард цахим байдлаар зохион байгууллаа. Хамтран хэрэгжүүлж буй төслүүд цар тахлын нөхцөл байдалд ч урагшилж байна.
Ер нь цар тахлын нөхцөл байдал манай хоёр улсад төдийгүй дэлхий нийтэд амаргүй байна. Монгол Улсын Засгийн газар Ковид-19-ийн халдварын тархалтыг хязгаарлах, түүний нийгэм, эдийн засгийн үр дагаврыг бууруулах чиглэлээр идэвхтэй арга хэмжээ авч байна. Энэхүү амаргүй цаг үеийг даван туулахад гадаадын түнш орнууд, түүний дотор хөрш орнуудын дэмжлэг, хамтын ажиллагаа чухал үүрэг гүйцэтгэж буйг тэмдэглэхийг хүсэж байна.
ОХУ-д үйлдвэрлэж буй “Спутник V” вакциныг манай улсад тус вакциныг манай улсад яаралтай нөхцөлөөр ашиглах зөвшөөрлийг Монголын Эрүүл мэндийн яамны харъяа байгууллага олгосон. Бид ОХУ-аас нийт 60 мянган тун “Спутник V” вакцин худалдан авсан. Энэ вакцинаас илүү ихийг авах сонирхол байсан боловч үйлдвэрлэлтийн хүчин чадлаас шалтгаалан бага тоогоор л авах боломжтой байна. Манай иргэд ЗХУ, ОХУ-д үйлдвэрлэсэн вакциныг хэрэглэж дассан тул “Спутник V” вакциныг хийлгэх сонирхолтой байгаа нь ард иргэдийн дунд хийсэн судалгаанаас харагдсан. Засгийн газрын зүгээс ард иргэд өөрсдийн хүссэн вакциныг сонголттойгоор хийлгэх боломжийг бүрдүүлэхийг зорин ажиллаж байна.
-Монгол Улсад Үндэсний геологийн алба харьцангуй хожуу байгуулагдсан гэж ойлгодог. ОХУ геологи хайгуулын ажлын туршлага болон мэргэжилтнүүдээр баялаг. Энэ чиглэлд харилцан ажиллах уу?
-Анх 1939 онд Аж үйлдвэрийн яамны дэргэд Уурхай, ашигт малтмалын трест байгуулсныг Монголын геологийн албаны үүсэл гэж албан ёсоор үздэг. Тэр цагаас хойш Монгол-Зөвлөлтийн геологийн хамтарсан экспедицүүдийн ажил идэвхтэй өрнөж, манай улсын уул уурхайн төслүүд ашигт малтмалын баялаг, ордын нөөцийг уламжлалт Зөвлөлтийн тогтолцооны дагуу тооцоолж байсан гэдэг. Геологийн тооцоо үнэлгээний ажиллагаа нь 1960-аад онд ашигт малтмалын баялаг, нөөцийн оросын ангилал боловсруулагдсанаас хойш мэдэгдэхүйц урагшилж, улмаар 1980 оны үед дахин шинэчлэгдсэн байдаг. Мардайн ураны орд болон стратегийн ач холбогдолтой томоохон орд газруудыг нээхэд оросын өндөр мэргэжлийн геологичдын оруулсан хувь нэмэр их юм.
Бид өөрсдийн байгалийн баялгийн мэдээллээ орчин үеийн шинжлэх ухааны ололт амжилтад тулгуурлан нэгтгэн баяжуулж, дахин боловсруулах зорилгоор Үндэсний геологийн албыг 2020 онд сэргээн байгуулсан. Үндэсний геологийн алба нь ОХУ, БНХАУ, БНСУ, Казахстан зэрэг таван улсын геологичдын хамтарсан төсөл хэрэгжүүлж байна. Мөн ОХУ-ын Байгалийн нөөц, экологийн яамны Геологи, газрын хэвлийн ашиглалтын салбарын төрийн бодлого, зохицуулалтын газартай нягт хамтран ажиллаж байна.
-Орос хэлний мэдлэг урт удаан хугацааны туршид монголчуудын онцлог байлаа. Өнөөдөр танай оронд орос хэлний сургалт хэр эрчимтэй байгаа бол?
-Социалист системийн үед орос хэл монголчуудын хувьд боловсрол, шинжлэх ухааны гол хэрэгсэл болж, соёл, эрдэм мэдлэгийн хэмжүүр, боловсрол олж авах гол түлхүүр болж байв. Зах зээлийн харилцааны эхэн үед ч бизнесийн харилцааны дөрөө болж түүхэн үүрэг гүйцэтгэсэн билээ. Хэдийгээр нийгмийн тогтолцоо өөрчлөгдөж, зах зээлийн нийгэмд шилжих үеэс орос хэлийг заах хүрээ хумигдаж ирсэн ч, орос хэлний бодит хэрэгцээ шаардлага байсаар, орос хэлийг хүүхэддээ сургах сонирхолтой эцэг эхчүүд олноороо байсаар байна.
Монголд орос хэл дээр сургалт явуулдаг Монгол-Оросын хамтарсан дунд сургууль, Плехановын нэрэмжит Оросын эдийн засгийн их сургуулийн Улаанбаатар дахь салбарын лицей сургуульд олон хүүхэд, залуус орос хэлийг эзэмшиж байна. Шинэ хамтарсан сургууль байгуулахаар манай улсын Боловсрол, шинжлэх ухааны яам, ОХУ-ын Гэгээрлийн яам нар хамтран ажиллаж байна. Мөн ОХУ-ын Засгийн газрын тэтгэлэгээр жилд 550 монгол оюутан суралцаж байна.
Орос хэл дээр сургалтаа явуулдаг хувийн ерөнхий боловсролын дунд сургууль, цэцэрлэгүүд бий. Хэрэгцээ байгаа учраас сургуулиудын тоо цөөрөх биш, нэмэгдэж байна.
-Манай орнууд хэдэн мянган километр газраар хиллэдэг. 2014 оноос иргэд харилцан визгүй зорчих болцсон. Энэ нь хил орчмын бүс нутгуудын хэлхээ холбоог сэргээхэд тус болсон уу?
-Иргэд харилцан визгүй зорчих тухай Монгол, Оросын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийг 2014 оны 9 дүгээр сард байгуулж, хоёр улсын иргэд 30 хүртэл хоногийн хугацаанд харилцан визгүй зорчих болон дамжин өнгөрөх эрхтэй болсон. Ингэснээр иргэдийн харилцан зорчих урсгал нэмэгдэж, бүс нутагт худалдаа, аялал жуулчлал, соёлын солилцоо эрс нэмэгдэж, хил орчмын хамтын ажиллагаа идэвхжиж байна. Тухайлбал, 2015, 2016 онд харилцан зорчсон иргэдийн тоо 2014 оны үеэс 2 дахин нэмэгдсэн үзүүлэлттэй гарч, энэ үзүүлэлт цар тахал эхлэх үе хүртэл хадгалагдаж байсан.
Энэ завшааныг ашиглан тэмдэглэхэд, хил орчмын бүс нутгийн хамтын ажиллагаа манай хоёр улсын харилцаанд жинтэй үүрэг гүйцэтгэж ирсэн. Цаашид эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох, нөөц бололцоогоо бүрэн дүүрэн ашиглах үүднээс “Бүс нутаг, хил орчмын хамтын ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх тухай Монгол Улсын Засгийн газар, ОХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр” 2019 онд байгуулсан. Уг хэлэлцээрийг амжилттай хэрэгжүүлэх, бүс нутгийн харилцааг идэвхжүүлэх зорилгоор Монгол, Оросын бүс нутаг хоорондын хамтын ажиллагааг 2021-2025 онд хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөрийг энэ оны 3 дугаар сард байгууллаа. Би хувьдаа энэ хэлэлцээр хөрөнгө оруулалт, хөдөө аж ахуй, байгаль орчин хамгаалал, боловсрол, аялал жуулчлал зэрэг олон салбарын цаашдын хамтын ажиллагаанд таатай орчныг бүрдүүлсэн гэж үзэж байна.
ОХУ-тай хил залгаа манай аймгууд Оросын субъектуудтай шууд хэлхээ холбоотой, худалдаа, соёл, боловсрол, байгаль орчин хамгаалал зэрэг чиглэлээр идэвхтэй хамтран ажиллаж байна. Энэ хамтын ажиллагаа улам бүр өргөжөөсэй гэж хүсдэг.
-Одоогоор цар тахлыг даван туулж чадаагүй байна, тиймээс аялал жуулчлал нэн тулгамдсан асуудал биш байх. Гэхдээ хэзээ нэгэнтээ энэ өвчин ард үлдэнэ. Оросын жуулчид, ялангуяа хил орчмын бүс нутгуудаас Монголд аялахад ямар боломжууд бий вэ? Танай оронд юу очиж үзэх ёстой вэ?
-Аялал жуулчлалын салбар жил гаруйн хугацаанд хүндрэлтэй нөхцөл байдал байна. Гэвч цар тахлын дараа аялал жуулчлал хурдтай сэргэх боломжтой гэж үзэж байна. Монгол Улс хүн амын дийлэнхи хувийг дархлаажуулснар халдварын голомтуудыг бүрэн хумьж, иргэдийн улс хооронд зорчих, аялан жуулчлах нь идэвхжинэ. Улс хооронд төдийгүй дотооддоо аялж, зорчих хөдөлгөөн ч нэмэгдэх тэр үе их хол биш гэж бодож байна.
Монгол Улс түүх, соёлын өв, байгалийн үзэсгэлэнт, өвөрмөц байдалдаа түшиглэсэн аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхээр зорьж байна. Монголыг сонирхох гадаадын жуулчдын тоо сүүлийн жилүүдэд нэмэгдэж байгаад бид баяртай байна. Тэднийг илүү татах зорилгоор агаарын тээврийг либералчилж нислэгийн тоог нэмэгдүүлэх, өртгийг бууруулах, визний асуудлыг түргэн шуурхай болгож цахимжуулах, жуулчлалын олон улсын стандарт мөрдүүлэх, аюулгүй байдалд анхаарах гээд олон томоохон өөрчлөлтүүдийг ирэх жилүүдэд хийнэ.
Улаан-Үдээс Эрхүү хүртэл, Хөвсгөл нуураас Эрхүү хүртэл 2 зам солбилцдог. Дэд бүтцэд түшиглэн Хөвсгөл нуур болон Байгаль нуурыг холбосон аялал жуулчлалын маршрутыг хөгжүүлэх боломжтой.
Түүнчлэн гадаадын жуулчдыг татах зорилтын хүрээнд Монгол Улсад зорчих нөхцөлийг хөнгөвчлөх, олон улсын жишигт хийцсэн дэвшилтэт үйлчилгээг нэвтрүүлэхээр дотоод бэлтгэлийг хангаж байна. Тухайлбал, цахим визийн систем нэвтрүүлэх, хил орчмын аялал жуулчлал, хилийн боомтод виз олгох зэрэг олон төрлийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх, хөгжүүлэхэд анхаарч байна.
Манай улсад ирдэг жуулчдын тоогоор ОХУ, БНХАУ ихээхэн дээгүүрт ордог. Энэ тоо жил ирэх тусам өсдөг. 2018 онд ОХУ-аас 129 094 жуулчин манай улсад аялсан нь өмнөх оныхоос 20.7 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. Хөрш улс орны иргэд харилцан бие биедээ аялж түүх соёлоо таниснаар ард түмний хэлхээ холбоо бэхждэг.
Энэ завшааныг ашиглан найрсаг Оросын ард түмэнд эрүүл энх, сайн сайнхныг хүсэн ерөөж дипломат харилцааны түүхт 100 жилийн ойн мэндийг дахин дэвшүүлж байна.
ГЛАВА МИД МОНГОЛИИ: РОССИЯ – ВЕЧНЫЙ СОСЕД, КОТОРОГО МЫ УВАЖАЕМ
11 июля в Монголии отпраздновали 100-летие Народной революции, которая привела к созданию современного монгольского государства. В телефонном разговоре накануне праздника президент России Владимир Путин подтвердил монгольскому коллеге Ухнагийну Хурэлсуху настрой на дальнейшее развитие связей, ведь 5 ноября дипломатические отношения двух стран также отпразднуют вековой юбилей. Этим вопросам был посвящен и июньский визит в Россию министра иностранных дел Монголии Батмунхийн Батцэцэг, ставший для нее первой зарубежной поездкой. О сегодняшнем состоянии двусторонних отношений и их будущем министр рассказала в эксклюзивном интервью “Российской газете”.
-Какой багаж взаимодействия удалось накопить двум странам к 100-летнему юбилею отношений?
-На протяжении многих веков у наших народов была общая граница и между нами поддерживались тесные контакты. Последние 100 лет ознаменовались признанием независимости и территориальной целостности друг друга в соответствии с международным правом, установлением дипломатических отношений, а также равноправным и взаимовыгодным сотрудничеством. Целый век – это немалый срок в отношениях между любыми странами. Приятно отметить, что по мере развития и эволюции международных отношений наши взаимоотношения преодолевали множество непростых испытаний, а дружба и товарищество между двумя народами укреплялись и передавались следующим поколениям.
Битва на Халхин-Голе и совместная победа во Второй мировой войне являются героическими страницами нашей истории, которыми мы гордимся и о которых будем помнить вечно. Наша страна восстановила свою независимость при поддержке советского правительства и поэтому наш народ не забудет особую роль, которую сыграл российский народ в социально-экономическом развитии нашей страны. За прошедшие сто лет тысячи наших лучших кадров были подготовлены в бывшем Советском Союзе.
После распада социалистического строя в трудные годы перехода к новой социальной системе рамки взаимоотношений между нашими двумя странами несколько сузились, но, благодаря усилиям сторон, они смогли за короткое время восстановиться и вернуться к темпам устойчивого развития. Сегодня отношения между нашими странами вышли на уровень всеобъемлющего стратегического партнерства и продолжают вносить важный вклад в развитие каждой из сторон.
-Какие визиты, контакты и мероприятия планируются к юбилею?
-Мы согласовали с нашими российскими друзьями широкий план празднования 100-летия установления дипломатических отношений на протяжении всего 2021 года и организовываем различные мероприятия во всех сферах общественных отношений, включая политику, торговлю, экономику, образование, культуру и оборону. Пандемия в некоторой степени повлияла на реализацию мероприятий плана, но, тем не менее, мы изыскиваем возможности для того, чтобы успеть сделать все, что задумано и поэтому часть мероприятий мы проводим в формате видеоконференции. Надеемся, что во второй половине года ситуация улучшится, и мы сможем лично встретиться с нашими российскими коллегами и совместно провести многие мероприятия.
Хотела бы особо отметить, что 22 марта исполнилось 40-летие совместного монголо-советского полета в космос. Выставка исторических документов, показ интересных вещей, связанных с космическими полетами, и фотографий, отображающих этот период, посвященные юбилею, стали важным познавательным событием для детей и юношей. Главные герои юбилея – космонавты Ж. Гуррагчаа и А. Джанибеков – стали почетными гражданами города Улан-Батора, а Ж. Гуррагчаа указом президента России В.В. Путина был награжден орденом “Александр Невский”.
В рамках празднования 100-летия установления дипломатических отношений между Монголией и Россией мы будем уделать особое внимание проведению многих мероприятий, в частности, организации взаимных визитов, научных конференций, выставок, концертов, культурных фестивалей и других мероприятий, а также широкому их освещению СМИ. С учетом ситуации с пандемией соответствующие ведомства работают над организацией визитов и мероприятий к концу этого года.
-Как вы себе представляете отношения России и Монголии в новых десятилетиях?
- Россия и Китай – наши вечные соседи. Мы, монголы, являемся кочевым народом и поэтому придаем важное значение своим соседям и относимся к ним с большим уважением. Устойчивое развитие добрососедских отношений и взаимовыгодного сотрудничества является приоритетным направлением нашей внешней политики.
Монголо-российские отношения в 2019 году вышли на новый уровень всеобъемлющего стратегического партнерства. Во время официального визита президента России в Монголию в сентябре 2019 года было подписано бессрочное “Соглашение о дружественных отношениях и всеобъемлющем стратегическом партнерстве между Монголией и Российской Федерацией”, и в 2020 году парламенты наших двух стран ратифицировали его. Это стало политико-правовой гарантией дальнейшего устойчивого развития двусторонних отношений и сотрудничества. В то же время глубокое взаимопонимание между двумя народами, позитивное и дружеское отношение друг к другу заложили социальную основу для расширения сотрудничества.
Поэтому я уверена, что наши традиционно добрососедские отношения и сотрудничество будут и дальше углубляться, многие сферы нашего взаимодействия будут продвигаться вперед и обогащаться новыми конкретными проектами.
-В этом году еще один небольшой юбилей – исполнится пять лет с того момента, как президенты трех стран одобрили проект экономического коридора Китай-Монголия-Россия. Как он развивается?
- В ходе третьей встречи глав государств Монголии, России и Китая в 2016 году была подписана “Программа создания экономического коридора Монголия-Россия-Китай”. В программу включены 32 крупных проекта. В целях продвижения выполнения проектов, включенных в программу, мы работаем, консультируемся и сотрудничаем на всех уровнях. Создана совместная рабочая группа на уровне заместителей министров соответствующих ведомств трех стран, а также организуются регулярные встречи на экспертном уровне.
Один из приоритетов в рамках программы – проект модернизации центрального железнодорожного коридора. Для начала этой работы и разработки технико-экономического обоснования проекта стороны согласовали Совместное заявление и План работы, а их подписание планируется в ходе очередной встречи глав трех государств.
Помимо крупных инфраструктурных и энергетических проектов программа включает и другие проекты в области науки, образования, сельского хозяйства, промышленности и туризма, выполнению которых все три стороны уделяют немало внимания.
-Как идет работа по проекту газопровода “Союз Восток”, который является продолжением “Силы Сибири-2”? Будут ли монгольские потребители получать газ по нему или это только транзитный проект?
-Проект строительства газопровода из России в Китай через территорию Монголии активно продвигается за последнее время. Для разработки технико-экономического обоснования строительства газопровода по территории Монголии российская компания “Газпром” учредила в нашей стране компанию “Газопровод Союз Восток”, которая до конца года должна завершить эту работу. Мы рады, что результаты предварительных исследований проекта оказались положительными.
В марте представители компании “Газпром” посетили Монголию, чтобы согласовать план мероприятий по разработке технико-экономического обоснования и ознакомиться с маршрутом газопровода. Несмотря на непростую ситуацию с пандемией проект шаг за шагом продвигается вперед.
Пока рано говорить, будет ли импортироваться газ в Монголию. Первый шаг – провести все исследования, затем уже стоит обсудить, что делать дальше.
Русский язык стал для монголов средством образования и науки, а затем и языком для бизнес-отношений. Сегодня потребность в нем сохраняется
-Транзитные перевозки принято считать двигателем двустороннего сотрудничества. Но, например, в Монголии в последнее десятилетие назревала растущая потребность в дешевой электроэнергии, будь то планы строительства ГЭС или АЭС. Какие здесь есть планы взаимодействия с Россией?
- С ростом нашей экономики растет и потребность в электроэнергии. Мы решаем эту проблему разными способами. Совместно с российскими компаниями реализуем проекты по увеличению и модернизации существующих тепловых электростанций. Вопрос обеспечения электроэнергией также решаем путем строительства новых тепловых электростанций, увеличиваем выработку от возобновляемых источников энергии.
В рамках данной политики мы должны были реализовать проект строительства гидроэлектростанций в нашей стране, но из-за позиции российской стороны работа остановлена. Вместо строительства ГЭС нам предложили покупать электроэнергию из России. Фактически нашей стране необходимы регулирующие мощности. Эту роль как раз могут выполнять гидроэлектростанции. Поэтому мы предлагаем российской стороне сотрудничать в этом направлении. Поддержка со стороны России и взаимопонимание очень важны для реализации гидроэнергетического проекта. Надеемся, что будут сформированы возможности для дальнейшего сотрудничества в этой сфере.
-Какую роль Россия сегодня играет в эксплуатации и развитии железнодорожной инфраструктуры Монголии, ее Улан-Баторской железной дороги?
-Экспортно-импортные, транзитные и внутренние перевозки осуществляются по железной дороге, объединяющей Россию и Китай, протяженностью в 1110 километров. Мы работаем над несколькими проектами по строительству новых линий для того, чтобы увеличить протяженность внутренних железнодорожных магистралей и объемов перевозок. Например, успешно продолжается железнодорожный проект, связывающий наше крупное угольное месторождение Тавантолгой с КНР, и к 2022 году он будет введен в эксплуатацию. А линия железной дороги, которая свяжет месторождение Тавантолгой с главной магистралью будет введена в эксплуатацию уже в 2021 году.
Таким образом, наряду со строительством новых железных дорог с участием государственных и частных инвестиций существует также вопрос о необходимости модернизации и развития АО “Улан-Баторская железная дорога”. Это акционерное общество было создано на основе Соглашения между Правительством МНР и СССР от 1949 года, и сегодня перед нами стоит множество задач технического обновления, обеспечения безопасности движения, оптимального структурирования, которые необходимо решить для того, чтобы шагать в ногу с современным развитием. Конечно же, данные проблемы мы будем решать вместе с российской стороной, которая владеет 50 процентами АО “УБЖД”.
Подавляющая часть военной техники и вооружений у монгольских военных – российского производства. Что говорят о них военные? Есть ли планы новых контрактов в сфере военно-технического сотрудничества?
-В этом году Монголия отмечает 100-летие создания современных Вооруженных сил. Вековой юбилей неразрывно связан с сотрудничеством между Монголией и Россией. Как вы правильно отметили, большинство вооружений и техники, используемых в Монголии, были произведены в Советском Союзе и России, а для использования этих вооружений на профессиональном уровне необходимые военные кадры готовятся в военных вузах России.
Качество российского вооружений и военной техники высоко ценится в мире.
Мы с Россией подписали Межправительственное соглашение о военно-техническом сотрудничестве, а также Соглашение о военном сотрудничестве между Министерствами обороны двух стран. Соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Монголии об оказании Монголии военно-технической помощи на безвозмездной основе от 2004 года стало важным документом для нашей страны.
-Торговый оборот между нашими странами многие называли не соответствующим потенциалу (1,4 миллиарда долларов в 2020 году), а тут еще пандемия. Но в этом году ожидается открытие торгового представительства Монголии во Владивостоке. Что это даст торговле между нашими странами?
-Сокращение объемов торговли между нашими странами связано с пандемией и связанными с ней торгово-экономическими негативными последствиями. В целом существует необходимость принять поэтапные меры, направленные на увеличение объемов торговли с Россией и снижение общего торгового дисбаланса.
Для этого мы должны расширить и разнообразить перечень товаров и услуг, поставляемых из Монголии в Россию, увеличить их конкурентоспособность, привлечь инвестиции и оказать всяческую поддержку деятельности частных предприятий. В этом деле, безусловно, важную роль будет играть торговое представительство при посольстве Монголии в Москве, а его филиал недавно открылся в городе Владивостоке, который является главным связующим городом на Дальнем Востоке и мостом, связывающим Россию с Азиатско-Тихоокеанским регионом. Мы надеемся, что торговое представительство окажет необходимое влияние на активизацию торговых отношений между нашими странами.
-Монголия стремится к более активной роли в Азии, включая свободную торговлю с блоком Евразийского экономического союза. Как идут переговоры на этот счет?
-В целях развития и расширения торгово-экономического сотрудничества между Монголией и Евразийским экономическим союзом была создана Совместная исследовательская группа по изучению целесообразности заключения соглашения о свободной торговле между Монголией и ЕАЭС и в ее рамках идет активная и плодотворная деятельность. Работа Совместной исследовательской группы идет согласно рабочему плану, и мы ожидаем, что результаты исследований будут готовы уже в этом году. Дальнейшие наши действия будут зависеть от этих результатов, и мы ожидаем, что они будут положительными.
-Как проявили себя двусторонние отношения в период пандемии? Какие общие усилия предпринимались для борьбы с недугом? Ваша страна сертифицировала российскую вакцину “Спутник V”. Что скажете о ней?
-Несмотря на то, что пандемия COVID-19 в какой-то степени влияет на двустороннее сотрудничество, мы стремимся сохранить активность наших отношений и внедрять новые виды взаимодействия. Например, за последний год мы организовали два визита министра иностранных дел Монголии в Россию. В марте провели встречу сопредседателей Межправительственной комиссии по торгово-экономическому и научно-техническому сотрудничеству в формате видеоконференции. Комиссия является одним из важнейших механизмов сотрудничества между Монголией и Россией. Совместные проекты успешно выполняются несмотря на пандемию.
В целом, ситуация с пандемией остается напряженной не только в нашей стране, но и во всем мире. Правительство Монголии принимает активные меры по борьбе с распространением коронавируса и уменьшения социально-экономических последствий пандемии. Хочу особо отметить, что наши иностранные партнеры, в том числе поддержка стран-соседей и сотрудничество с ними, играют важную роль в преодолении этих непростых времен.
Подведомственная организация Министерства здравоохранения Монголии зарегистрировала вакцину российского производства “Спутник-V” для экстренного использования. Мы купили у России 60 тысяч доз вакцины “Спутник-V”. Хотели произвести закупку в больших количествах, но производственные мощности позволяют нам поставлять вакцину в небольших партиях. Наши граждане доверяли вакцинам советского производства, а опрос, который были проведен среди населения, показал, что в нынешние времена они доверяют современным вакцинам российского производства. Правительство, в свою очередь, стремится обеспечить для своих граждан возможность выбора, какой вакциной прививаться.
-Относительно недавно в Монголии создана Национальная геологическая служба. Россия богата опытом и специалистами в геологии. Здесь есть взаимодействие?
- Впервые в 1939 году при Министерстве промышленности был учрежден Трест по добыче горнорудного сырья и полезных ископаемых. Этот год считают годом образования геологической службы Монголии. С тех пор началась интенсивная работа совместных монголо-советских геологических экспедиций и проводились расчеты по установлению запасов месторождений полезных ископаемых по советским стандартам. В 1960-е годы геологические расчеты для установления запасов полезных ископаемых проводились по советской классификации и постепенно около 1980 года расчеты были проведены вновь. Были обновлены предыдущие данные. Советские геологи высокой квалификации внесли большой вклад в открытии уранового месторождения “Мардай” и других месторождений стратегического значения.
Мы заново учредили в 2020 году Национальную геологическую службу для того, чтобы на основе современных научных достижений создать единую информационную базу об имеющихся у нас природных богатствах и провести ее повторную переработку. Национальная геологическая служба совместно с геологами России, Китая, Южной Кореи и Казахстана реализовывает совместный пятисторонний проект. Кроме того, наша Геологическая служба тесно сотрудничает с Департаментом государственной политики и регулирования в области геологии и недропользования Министерства природных ресурсов и экологии РФ.
-Знание русского языка долгое время отличало монголов. Какова сегодня в стране динамика изучения русского языка?
- В годы социалистической системы русский язык был для монголов главным средством образования и науки, критерием культуры и знания, важным ключом для получения образования. В начале рыночных отношений он выполнил своего рода историческую роль, став языком для установления и развития бизнес отношений. Несмотря на то, что с изменением общественной системы и переходом на рыночную экономику масштаб освоения русского языка в нашей стране сузился, потребность в знании русского сохранилась, и многие родители хотят обучить своих детей русскому языку.
Многие наши дети, а также молодежь осваивают русский язык в совместной монголо-российской средней школе, в филиале лицея при РЭУ имени Г.В. Плеханова в городе Улан-Баторе. Наше Министерство образования и науки совместно с Министерством просвещения России уже работают над проектом создания новой совместной школы. Наряду с этим Правительство России каждый год предоставляет 550 стипендий монгольским студентам для их обучения в российских вузах.
Кроме того, в нашей стране действуют частные среднеобразовательные школы и детские сады с преподаванием на русском языке. Потребность в знании языка есть, и поэтому за последние годы число школ не сокращается, а наоборот увеличивается.
У наших стран протяженная граница на тысячи километров, с 2014 года были отменены визы. Помогло ли это восстановить связи приграничных регионов?
Батмунхийн Батцэцэг: В сентябре 2014 года было подписано Соглашение между Правительствами Монголии и Российской Федерации, на основании которого граждане двух наших стран могут совершать поездки сроком до 30 дней или прибывать в Монголию или Россию для транзита в другие страны. Таким образом, увеличилось число взаимных поездок, существенно увеличились торговые, туристические и культурные обмены в нашем регионе, значительно активизировалось приграничное сотрудничество. Например, по сравнению с 2014 годом в 2015 и 2016 годах число взаимных поездок увеличилось в два раза. Этот показатель сохранялся вплоть до начала пандемии.
Пользуясь случаем, хочу отметить, что сотрудничество приграничных регионов выполняет важную роль в отношении наших стран. Для дальнейшего усовершенствования правовой среды и для того, чтобы в полной мере использовать существующий потенциал в 2019 году было подписано “Соглашение между Правительством Монголии и Правительством Российской Федерации о содействии межрегиональному и приграничному сотрудничеству”. Для успешного выполнения данного Соглашения и активизации региональных отношений в марте этого года была утверждена “Среднесрочная программа действий по развитию межрегионального сотрудничества на 2021-2025 гг”. Я считаю, что данное Соглашение создало благоприятную среду для дальнейшего сотрудничества в сфере привлечения инвестиций, сельского хозяйства, охраны природы, образования, туризма и т.д.
Наши аймаки, граничащие с Россией, установили прямые связи с субъектами России и активно сотрудничают с ними в области торговли, культуры, образования и охраны природы. Надеюсь, это сотрудничество будет только расширяться.
-Сейчас еще не удалось покончить с пандемией, поэтому вопрос о туризме – не самый актуальный. Но когда-то же это останется позади. Какие возможности есть для российских туристов в Монголии, особенно из приграничных регионов? Что посоветуете в качестве обязательного посещения в вашей стране?
-Более года туристическая отрасль находится в трудной ситуации. Но мы считаем, что после пандемии туризм сможет быстро восстановиться. Когда большая часть населения Монголии провакцинируется, мы сумеем устранить локальные очаги заболеваний. Активизируются поездки граждан за границу, и возобновится туризм. Мы считаем, что настанет время, когда будет увеличиваться количество туристических поездок не только за границу, но и внутри страны.
Мы стремимся создавать туристические продукты и культурные мероприятия, опираясь на историю Монголии, культурное наследие и природные красоты. Рады, что за последние годы увеличивается число иностранных туристов, интересующихся Монголией. Для того, чтобы еще больше привлечь их интерес мы планируем в ближайшие годы провести ряд мер по либерализации воздушного транспорта и тем самым увеличить количество рейсов, снижении стоимости авиабилетов, упрощении визовых процедур путем внедрения системы электронных виз, соблюдения международных стандартов туризма и обеспечения безопасности туристов.
От Улан-Удэ до Иркутска, от Хубсугула до Иркутска пересекаются две дороги. Опираясь на эту инфраструктуру можно развивать совместный туристический продукт по маршруту Хубсугул-Иркутск.
Также в рамках привлечения иностранных туристов нужно облегчить условие поездки. Сейчас мы занимаемся внутренней подготовкой для внедрения аналогичного сервиса, который будет соответствовать международному стандарту. Например, уделяем большое внимание внедрению системы онлайн-анкеты для оформления виз, начинания различных видов деятельности в развитии приграничного туризма, а также выдачи виз на пограничных пунктах.
Россия и Китай занимают ведущие места по турпоездкам в Монголию. Их число растет с каждым годом. В 2018-м по сравнению с предыдущим годом число приезжих из России выросло на 20,7 процентов и достигло 129 094 туристов. Взаимные поездки граждан стран-соседей и знакомство с культурой укрепляют дружественные связи между нашими народами.
Пользуясь случаем, хочу еще раз поздравить всех Вас с исторической датой 100-летия дипломатических отношений, желаю русскому народу крепкого здоровья и всего самого наилучшего.
“Российская газета”
Глава МИД Монголии: Россия – вечный сосед, которого мы уважаем — Российская газета (rg.ru)
Санал болгох
Сонин хачин
Уншиж байна ...