Ю.Цэдэнбалын мэндэлсний 100 жилийн ойг тэмдэглэх үү?
- schedule 2015 оны 11 сарын 27
- chat_bubble 0
Өнөөдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар “Юмжаагийн Цэдэнбалын мэндэлсний 100 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн /Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар нарын 31 гишүүн 2015.07.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн/ хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэн шийдэв. Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн А.Бакей нар танилцуулав.
Хууль санаачлагчийн илтгэлд дурдсанаар “БНМАУ-ын Сангийн яамны сайд бөгөөд Монгол банкны дарга, Армийн Улс төрийн газрын дарга, Сайд нарын Зөвлөлийн дарга, АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга, эрх баригч намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, Батлан хамгаалах Зөвлөлийн даргаар 40 гаруй жил ажилласан төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Улсын баатар, Хөдөлмөрийн баатар, Улсын маршал Юмжаагийн Цэдэнбалын 100 жилийн ойг угтаж, түүний 1946-1990 он хүртэл амьдарч байсан байрыг төрийн эрх барих хууль тогтоох дээд байгууллага-Улсын Их Хурлын шийдвэрээр “Ю.Цэдэнбалын гэр музей” болгуулах санал хүсэлтүүдийг сүүлийн 20 гаруй жил тавьж уламжилсаар иржээ. Иймд Монгол төрийн түүх, түүхэн уламжлалыг ард түмэндээ үнэн мөнөөр нь дэлгэн тавих, залуучууд, оюутнууд, ирээдүй хойч үедээ өвлүүлэн хүргэх, түүхээрээ бахархах, түүгээрээ омогших, цаашид судлан өргөжүүлэх, туршлага уламжлалаасаа суралцах нь өнөөдөр үнэнхүү чухал хэрэгцээ шаардлага болон тавигдсаар байна. Улсын Их Хурлаас бүрэн эрхийнхээ хүрээнд төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, Маршал Юмжаагийн Цэдэнбалын 1946-1990 он хүртэл амьдарч байсан байрыг “Ю.Цэдэнбалын гэр музей” болгох талаар тодорхой шийдвэрийг гаргах нь олон түмний сэтгэл зүй, санал хүсэлтийг харгалзсан, хүнлэг энэрэнгүй, түүхэн үнэнийг эрхэмлэсэн, ардчиллыг улам төгөлдөржүүлсэн, хүний эрхийг хүндэтгэсэн ард түмний хүсэн хүлээсэн чухал шийдвэр болох нь дамжиггүй. Цаашид ХХ зууны Монголын шинэ үеийн төрийн үүсэл хөгжил, түүний үе шат, бодлого, зорилт, авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээнүүд, тэдгээрийн үр дүн, хүрсэн өнөөгийн түвшинг үнэн мөнөөр нь гарган тавих, олон түмэнд зөв ойлголт өгөх, залуу хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх, судалгаа, эрдэм шинжилгээний ажлын хүрээнд алдаа онооны сургамж авах түүхэн шаардлага улам ихээр тавигдаж байна” гэлээ .
Хууль санаачлагчийн илтгэл болон байнгын хорооны санал дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Цог, О.Баасанхүү, Б.Гарамгайбаатар, Ц.Нямдорж, С.Эрдэнэ , Н.Батцэрэг, Ц.Оюунгэрэл, Х.Түвдэндорж, Д.Дэмбэрэл, Х.Болорчулуун, Д.Ганбат, Ж.Батзандан, Н.Батбаяр, З.Баянсэлэнгэ нар асуулт асууж, санал хэлэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн О.Баасанхүү, түүхэн хүнийг мөнхжүүлэх тал дээр анхаарах хэрэгтэй гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлсэн бол Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцан, өргөн хүрээний наадам, шоу хийхээ байя. Харин түүхэн хүмүүсээ мартахгүй байх ёстой. Ю.Цэдэнбалын түүхэнд гүйцэтгэсэн үүргийг маш няхуур авч үзэж дурсгалыг нь хүндэтгэх хэрэгтэй гэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн С.Эрдэнэ, удирдах чиг үүргийг хэрэгжүүлж байсан түүхэн хүний хувьд энэ хүний ойг тэмдэглэх асуудал бол төрийн засгийн асуудал гэж ойлгож байгаа. Харин дагалдаж орж ирж байгаа асуудалтай санал нийлэхгүй байна. Ялангуяа хэлмэгдүүлэлтийн асуудал. Энэ хүний төр, нийгмийг удирдаж байх цаг үед маш олон хүн хэлмэгдэж байсан. Тухайн үеийн төр, нийгэмд чухал үүрэг гүйцэтгэж байсан төр, нийгмийн зүтгэлтнүүд хэлмэгдсэн байдаг. Өнөөдөр Лоохууз гуайгаас эхлээд зарим нь амьд сэрүүн байгаа. Энэ хүний явуулж байсан үйл ажиллагаанд хэлмэгдэж байсан хүмүүсийг юу гэж үзэх юм бэ. МАН тухайн үеийн МАХН-ын явуулж байсан үйл ажиллагааны сайныг нь хүртэх гэж байгаа бол саарыг нь мөн давхар хүртэх ёстой. Өнөөдөр Монголын ард түмнээс уучлалт гуйх ёстой. 90 жил болж байхад ард түмнээс уучлалт гуйгаагүй байгаа. Өөрсдөө хэлмэгдүүлж, өөрсдөө шагнал урамшууллыг нь хурааж авч, өөрсдөө намынхаа эгнээнээс хөөчихөөд эргээд өнөөдөр Улсын Их Хурлаар тогтоол гаргуулах гээд байгааг ойлгохгүй байна. Харин түүхэн хүнийх нь хувьд монголын түүхэнд түүхэн үүрэг гүйцэтгэсэн гэдэгтэй санал нэг байгаа. Аливаа их хүн буюу түүхэн хүнийг монголын ард түмэн мэдэж байх ёстой. Ойг нь тэмдэглэж байх ёстой, сайн, мууг нь мэдэж байх ёстой. Түүнээс өнөөдөр тэр хүн сайн хүн байсан гээд хэрвээ цагаатгаад, зуун хувь магтан дуулах гэж байгаа бол үүний эсрэг байна. Яагаад гэвэл тэр хүнд сайн ч, саар ч үйл явдал байсан. Үүнийг түүхэнд бодит байдлаар нь үлдээх ёстой. Улсын Их Хурлаас гаргах гэж байгаа тогтоол, шийдвэр ч гэсэн дараа дараагийн үедээ түүхэн шийдвэр, баримт болж үлдэнэ гэдгийг хэлэв.
Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Даваасүрэн, Ю.Цэдэнбал дарга бол манай түүхэн удирдагчдын нэг. Цаг хугацаа энэ хүний хар цагааныг шүүж өгсөн. Ард түмний дийлэнх нь энэ хүнд хайртай гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Тиймээс энэ хүний ойг тэмдэглэх, шагналыг нь буцаан олгох асуудлыг авч үзэх хэрэгтэй. Хувь хүнийхээ хувьд хамгийн хэцүү байдалтайгаар харь нутагт амьдралынхаа сүүлийн жилүүдийг өнгөрүүлсэн. Иймд энэ асуудлыг шийдье гэсэн саналтай байна гэсэн юм. Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Батцэрэг, Ю.Цэдэнбал дарга гэсэн хүний тухай ярихад түүхэн үеийг дурсахгүй байхын аргагүй. Мэдээж хар, цагаан хоёулаа байсан. Монголчууд үндэснийхээ сор болсон түүхэн хүмүүсээ хүндэлж, дээдлэх хэрэгтэй. Монголчуудаа өдий дайтай болгоход манай үе үеийн том удирдагчид түүхэн үүрэг гүйцэтгэснийг мартаж болохгүй гэлээ.
Улсын Их Хурлын гишүүн З.Баянсэлэнгэ, Монгол Улсын түүхэнд энэ хүний алдаа, оноог дэнслэх дэнс байх ёстой. Энэ бол ганцхан МАН, МАХН-ын түүх биш. Энэ бол Монголын түүх. Бид түүхийг судалж, түүхээс сургамж авах, цаашид ийм түүх гаргахгүй байхад анхаарах ёстой. Бидэнд хэт их туйлшрал хэзээ ч сайн юм авчирдаггүй гэдэг нь эндээс харагдаж байна гэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар, өмнө нь энэ асуудлыг хөндөж ярьж байсан. Улсын Их Хуралд суудалтай намуудын зарим гишүүд нийлж тогтоолын төслийг санаачилсан. Ю.Цэдэнбал агсны 100 жилийн тэгш ой 2016 онд тохиох гэж байгаатай холбогдуулж энэ асуудлыг ярьж байгаа. Улсын Их Хуралд суудалтай бүх намын төлөөлөл тогтоолын төсөлд гарын үсэг зурсан гэв.
Гишүүд асуулт асууж дууссаны дараа тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж буйгаа илэрхийлж Улсын Их Хурлын гишүүн А.Тлейхан, Н.Алтанхуяг, Д.Дэмбэрэл нар үг хэлсэн бол дэмжих боломжгүй гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлж Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Ганбат, Б.Гарамгайбаатар, О.Баасанхүү нар үг хэлэв. Улсын Их Хурлын гишүүн О.Баасанхүү Ю.Цэдэнбалын 100 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх асуудлыг дэмжиж байгаа ч цагаатгах дээр санал нэгдэхгүй гэсэн юм.
Чуулганы хуралдаанаар “Юмжаагийн Цэдэнбалын мэндэлсний 100 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжих нь зүйтэй гэсэн байнгын хорооны саналын томьёоллоор санал хураалт явуулсныг 80.4 хувийн саналаар дэмжлээ. Ингэснээр тогтоолын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд шилжүүлэв
Б.Гарамгайбаатар: 1990.03.14-нд Ю.Цэдэнбалыг МАХН-аас хөөсөн. Танай нам энэ үйлдэлдээ түүний үр хүүхэд, ард түмнээс уучлалт гуйх хэрэгтэй
С.Эрдэнэ: Өнөөдрийн МАН өмнөх цаг үеийн МАХН-ын сайныг нь өөртөө нааж байгаа бол саарыг нь ч бас хамт үүрэх хэрэгтэй. Уучлал гуйх ёстой
Ц.Оюунгэрэл: Цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах комисс бол улстөрийн хилс хэрэгт холбогдон шүүхээр шийтгүүлсэн хүнийг цагаатгадаг
Ш.Түвдэндорж: Ю.Цэдэнбал хэлмэгдсэнийг шүүхээр тогтоогоогүй учраас энэ тогтоолын төслийн эхний асуудлыг өнөөдөр энд хэлэлцэх шаардлагагүй
Ж.Батзандан: Польш, Унгар, Чех коммунист удирдагчдынхаа ойг тэмдэглэх талаар огт яриагүй. Харин ч коммунизмын хор уршгийг таниулдаг
Н.Батбаяр: Манайх 2000 гаруй жилийн төрт улсын түүхтэй улс. Үүний 40 гаруй жил нь яах аргагүй Ю.Цэдэнбал гэдэг хүнтэй холбоотой
Б.Гарамгайбаатар: МАН-ынхан улс төр хийх гэж Ю.Цэдэнбал агсныг цагаатгах асуудлыг оруулж ирсэн. Үнэн хэрэгтээ уучлал хүсээгүй
Санал болгох
Сонин хачин
Уншиж байна ...